Projecten

Update 19 april 2023

1         Algemeen

De Coöperatie Lek en IJssel Stroom heeft als voornaamste doel om de 50% lokaal eigenaarschap in te vullen bij grootschalige lokale energie opwek. De 50% lokaal eigenaarschap is een vereiste van de gemeenten in het werkgebied van Lek en IJssel Stroom. De reden om deze eis te stellen is om inwoners en bedrijven in de gelegenheid om te participeren in deze projecten zodat buitenstaande investeerders er niet met alle lusten van doorgaan en de lasten bij omwonenden blijven. Om grootschalige energie opwek te kunnen realiseren zijn financiële middelen nodig maar ook kennis en kunde van de techniek, logistiek en exploitatie. Samenwerking met een professionele partij die deze kennis en kunde met zich meebrengen is dus voor de hand liggend. Lek en IJssel Stroom heeft daarom toenadering gezocht met Eneco en in februari 2021 een samenwerkingsovereenkomst gesloten voor vervanging van de molens bij de Copen. In 2022 is, in afwachting van de vaststelling van het toets- en afwegingskader van de gemeente Lopik dat meer duidelijkheid over de voorwaarden van de gemeente Lopik geeft, de relatie tussen Lek en IJssel Stroom en Eneco verder ontwikkeld.

2         De Copen

In Lopik naast industrieterrein De Copen staan al sinds 2007 drie windmolens en die produceren jaarlijks 13 GWh stroom. Deze molens zijn eigendom van en worden geëxploiteerd door Eneco. Gezien de opgave die voorligt om onze energie-opwek en -gebruik te ver­duurzamen is het voor de hand liggend om deze te vervangen door meer effectieve en efficiënte molens. In juni 2021 heeft de gemeenteraad van Lopik besloten dat haar ambitie is om onze 55 GWh lokaal op te wekken voor het jaar 2050 door middel van zon en wind. Het gebied bij De Copen is aangewezen als zoekgebied. Tegelijkertijd heeft de gemeenteraad vastgesteld dat nieuwe windturbines niet hoger mogen worden dan 160 meter tiphoogte. Ook heeft de gemeenteraad nog niet besloten wat de randvoorwaarden van 50% lokaal eigenaarschap zullen zijn. De positie van de Energiecoöperatie blijft hierdoor ongewis. Inmiddels is gebleken dat de provincie Utrecht de gezamenlijke biedingen van alle gemeenten tot realisatie van zon en wind projecten dusdanig uit balans vindt dat zij wil gaan bijsturen. In het geheel liggen er te weinig windprojecten ten opzichte van de zonprojecten zodat er bovenmatige druk op het energienetwerk ontstaat met als gevolg verdere en langdurige netcongestie die het halen van de doelstellingen in gevaar brengt. Al deze factoren vragen verdere uitkristallisering voor er verdere plannen kunnen worden ontwikkeld. Inmiddels is Lek en IJssel Stroom in geregeld overleg met belanghebbenden waaronder uiteraard de gemeente Lopik.

3    Project Energietuin Mastwijk

Lek en IJssel Stroom werkt sinds de oprichting samen met het Noord-Hollandse bedrijf Afvalzorg om de voormalige afvalstortplaats Mastwijk (bij Montfoort) te ontwikkelen tot een energietuin. Hierin zou een grote zonneweide worden gebouwd met veel ruimte voor groen, recreatie en educatie er omheen. Lek en IJssel Stroom zou, via haar leden, een aanzienlijk deel van de financiering verzorgen. De plannen waren al in een vergevorderd stadium. Maar in de loop van 2022 en 2023 werd het door de oplopende prijzen van materiaal en personeel en daarnaast de gestegen rentestand, steeds moeilijker om het project winstgevend te realiseren. In het voorjaar 2023 liep de druk steeds hoger op, want de deadlines van subsidieregelingen en offertes kwamen snel dichterbij. Ondanks intensief en zeer constructief overleg tussen alle betrokken partijen, de gemeente Montfoort en ook de Provincie Utrecht bleek het helaas niet mogelijk de energietuin van de grond te krijgen. Dit is een grote teleurstelling voor alle betrokkenen, zeker omdat zij overtuigd waren van het nut en de noodzaak van dit mooie project. Dat had daarnaast als een voorbeeld voor toekomstige zonneweides elders kunnen dienen.

4     Inventarisatie industrieterrein de Copen voor Smart Grid

Opnieuw hebben vier studenten van de Universiteit Utrecht in opdracht van de Energiecoöperatie Lek en IJssel Stroom een onderzoek gedaan. Deze keer is de titel van het onderzoek;  “Technical and Social Feasibility (uitvoerbaarheid) for Re-powering of Wind Turbines at De Copen, Lopik”. 

Citerend uit de samenvatting van het rapport; “Uit de technische component van het onderzoek kwam naar voren dat zes 3.6 MW Nordex windmolens met een tiphoogte van 185 m het beste aansluiten op de economische en netcapaciteitsvereisten en is een realistisch alternatief met betrekking tot de afspraken die zijn gemaakt met de gemeente. Inzake de sociale component van het onderzoek, zijn procedurele problemen, horizonvervuiling, slagschaduw, lage-frequentie ruis en het rode waarschuwingslicht vaak genoemd als bedenkingen bij het project. Coproductie kwam naar voren als een realistische oplossing, echter stuitte het verwante concept van gemeenschappelijk bezit op tegenstanders die niet willen afwijken van een maximum van 6 turbines van 150 m. Deze resultaten zijn vertaald naar enkele aanbevelingen: zes 3.6 MW Nordex turbines, een 50 kV netaansluiting naar Oudenrijn, transparante belanghebbende focus groepen, waarschuwingslichten met ingebouwde sensoren, slagschaduwbeleid, een bemiddelaar en een (online) informatiecentrum.” (Het volledige rapport staat hieronder.) 

5         Zon op dak

Op diverse locaties hebben eigenaren, veelal agrariërs, belangstelling getoond voor de mogelijkheden van ‘Zon op Dak’. Lek en IJssel Stroom heeft diverse plannen uitgewerkt en met de eigenaren doorgesproken. Op dit moment zijn deze plannen aangewezen op een kleinverbruikers aansluiting vanwege de beperkingen die Stedin hanteert voor nieuwe aansluitingen in verband met de netcongestie. Daardoor zijn de mogelijkheden beperkt en deze mogelijkheden hebben nog niet tot concrete projecten geleid. De verwachting is wel dat het in de toekomst weer mogelijk wordt om grootverbruikers aansluitingen te verkrijgen. Lek en IJssel Stroom oriënteert zich op het oprichten van een aparte Coöperatie om zelf met een SCE-subsidie  zon op dak projecten in onder te brengen.